Remote Sensing in the Service of Preserving Cultural Heritage
Whether it concerns natural disasters or damage caused by war, remote sensing data can be converted into an effective early warning system, contributing decisively to the protection of cultural heritage. However, awareness of the dynamics of these technologies is still lacking, so consequently, the entities exploiting this sector do not possess the necessary skills for collecting, analyzing, and taking appropriate preventive measures by utilizing the available satellite data.
To address this need, the European project SATCULT (“Covering a knowledge gap through professional training on satellite-based services for preserving cultural heritage”) has started its activities from December 1, 2024. The program’s goal is, for the first time, to analyze and document the basic prerequisites for various organizations involved in protecting cultural heritage so that they can acquire the necessary knowledge and skills through appropriate professional training. The multinational consortium, of which the Center of Excellence “ERATOSTHENES” is a member, along with the Italian National Research Council – Institute of Cultural Heritage Sciences (CNR – ISPC), and the German company Media k GmbH specializing in knowledge transfer, is committed to developing innovative solutions capable of fully exploiting the potential of remote sensing data for the preservation and protection of cultural heritage.
Funded by the European ERASMUS+ program, it represents a “great opportunity for raising awareness among entities, networks, and initiatives for preserving cultural heritage and their educators regarding the immense possibilities offered by remote sensing data, as well as the way to convert them into specific actions that will promote learning discovery,” states Prof. Diofantos G.Hadjimitsis ( Managing Director of “ERATOSTHENES”). Despite numerous opportunities, there is currently no professional training program that meets the requirements like the SATCULT project.
The field of cultural heritage is vulnerable to the consequences of climate change, so remote sensing data can be used, for example, in mitigating and preventing climate-related disasters (drought, floods, damage to monuments caused by storms and hail) through making timely decisions in the form of preventive measures. Additionally, a possible application is the assessment of damage caused by war situations and the preparation for assessing and rebuilding the damage. For the cultural heritage community, this means a strategic shift towards a qualification that is not yet offered in academic education.
The project consortium between Cyprus, Germany, and Italy focuses on practical support measures:
Identification of the skill needs of employees in public and private cultural organizations through a pan-European survey,
Recording of best practices in cultural heritage preservation activities based on satellite data stored in a database,
Determination of the content and learning skills required for data utilization,
Communication at the European level of the opportunities offered by satellite data,
Creation of a pool of experts from Europe specializing in satellite geoinformation services who can support institutions involved in cultural heritage.
…………………………………………………
Η Τηλεπισκόπιση στην Υπηρεσία Διατήρησης της Πολιτισμικής Κληρονομίας
Είτε πρόκειται για φυσικές καταστροφές είτε για ζημιές που προκαλούνται από πόλεμο, τα δεδομένα τηλεπισκόπισης μπορούν να μετατραπούν σε ένα αποτελεσματικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς. Ωστόσο, η επίγνωση της δυναμικής αυτών των τεχνολογιών εξακολουθεί να λείπει, οπότε κατά συνέπεια, οι φορείς εκμετάλλευσης του κλάδου δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες για τη συλλογή, την ανάλυση και την λήψη των κατάλληλων μέτρων πρόληψης αξιοποιώντας τα διαθέσιμα δορυφορικά δεδομένα.
Για την κάλυψη αυτής της ανάγκης, το ευρωπαϊκό έργο SATCULT («Κάλυψη ενός γνωσιακού κενού μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης σχετικά με τις υπηρεσίες που βασίζονται σε δορυφόρους για την διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς») έχει ξεκινήσει την δραστηριότητά του από την 1η Δεκεμβρίου 2024. Στόχος του προγράμματος αποτελεί για πρώτη φορά την ανάλυση και την τεκμηρίωση των βασικών προϋποθέσεων για τις διάφορες οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες μέσω της κατάλληλης επαγγελματικής κατάρτισης. Η πολυεθνική κοινοπραξία μέλος της οποίας αποτελεί το Κέντρο Αριστείας «ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ» μαζί με το Ιταλικό Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών – Ινστιτούτο Επιστημών Πολιτιστικής Κληρονομιάς (CNR – ISPC), την Γερμανική εταιρεία Media k GmbH που ειδικεύεται στην μεταφορά γνώσης, δεσμεύεται στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων ικανών να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες των δεδομένων τηλεπισκόπισης για την διατήρηση και προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Χρηματοδοτούμενο από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ERASMUS+, αποτελεί μια «μεγάλη ευκαιρία για την ευαισθητοποίηση των φορέων, των δικτύων και των πρωτοβουλιών διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς και των εκπαιδευτών τους σχετικά με τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρουν τα δεδομένα τηλεπισκόπισης καθώς επίσης και τον τρόπο μετατροπής τους σε συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες θα προάγουν την μαθησιακή ανακάλυψη», αναφέρει ο καθ. Διόφαντος Χατζημιτσής ( Διευθύνων Σύμβουλος «ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ»). Παρά τις πολυάριθμες ευκαιρίες, δεν υπάρχει επί του παρόντος ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης που να πληροί τις προϋποθέσεις όπως το έργο SATCULT.
Ο τομέας της πολιτισμικής κληρονομιάς είναι ευάλωτος στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οπότε τα δεδομένα τηλεπισκόπισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για παράδειγμα, στον μετριασμό και την πρόληψη των κλιματικών καταστροφών (ξηρασία, πλημμύρες, ζημιές σε μνημεία που προκαλούνται από καταιγίδες και χαλάζι) μέσω της λήψης έγκαιρων αποφάσεων υπό τις μορφής προληπτικών μέτρων. Επιπρόσθετα, μια πιθανή εφαρμογή αποτελεί, η εκτίμηση της καταστροφής που προκαλείται από εμπόλεμες καταστάσεις και η προετοιμασία της εκτίμησης και της ανοικοδόμησης των ζημιών. Για την κοινότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, αυτό σημαίνει μια στρατηγική στροφή προς ένα προσόν που δεν προσφέρεται ακόμη στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση.
Η κοινοπραξία έργου μεταξύ Κύπρου-Γερμανίας-Ιταλίας επικεντρώνεται σε πρακτικά μέτρα στήριξης:
Προσδιορισμός των αναγκών των προσόντων που έχουν οι εργαζόμενοι σε δημόσιους και ιδιωτικούς πολιτιστικούς φορείς μέσω μιας πανευρωπαϊκής έρευνας,
Καταγραφή καλών πρακτικών των δραστηριοτήτων διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς με βάση τα δορυφορικά δεδομένα που βρίσκονται αποθηκευμένα σε βάση δεδομένων,
Καθορισμός του περιεχομένου και των μαθησιακών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την αξιοποίηση των δεδομένων,
Επικοινωνία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο των ευκαιριών που προσφέρουν τα δορυφορικά δεδομένα,
Δημιουργία μιας δεξαμενής εμπειρογνωμόνων από την Ευρώπη ειδικούς σε υπηρεσίες δορυφορικής γεωπληροφορίας που μπορούν να υποστηρίξουν ιδρύματα που ασχολούνται με την πολιτισμική κληρονομιά.
